شهرستان عجب‌شیر
سابقه تاریخی
طبق روایات تاریخی، شهر عجب‌شیر و حومه نزدیک آن کلاً بقایای شهر گمشده (شیز)، بزرگترین شهر آذربایجان در عهد اشکانیان و سامانیان است. در تایید احتمالی این روایات، وجود چند پدیده باستانی و آثار حیات انسانی در فواصل مختلف بدان قوت بیشتری می‌بخشد. در مراجعه به سوابق تاریخی شهر به نظر می‌رسد که مقر اولیه و هسته مرکزی آن، یکی از محلات قدیمی موسوم به دیزج بوده که امروزه با همین نام سابق (دیزه) در قسمت غربی شهر قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان عجب‌شیر با وسعت 738 کیلومتر مربع (1.6 درصد مساحت استان) در 100 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های اسکو و آذرشهر، از سمت شرق با شهرستان مراغه، از سمت غرب با دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستان بناب هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان عجب‌شیر دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های دیزجرود غربی و خضرلو) و قلعه‌چای (شامل دهستان‌های دیزجرود شرقی و کوهستان)، دو نقطه شهری به نام‌های عجب‌شیر و جوان‌قلعه و 49 آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390، جمعیت شهرستان عجب‌شیر در حدود 66746 نفر (1.8 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 26280 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 26280 نفر و جمعیت روستایی آن 40466 نفر و تعداد خانوار آن 18109 خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
شهر عجب‌شیر در سینه جلگه حاصلخیز، روی رسوبات غنی رودخانه قلعه‌چایی، در دامنه جنوب ارتفاعات تورجان و جرئیدن از پیش‌کوه‌های توده سهند واقع شده است. ظاهراً انگیزه پیدایش و علل وجودی آن داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز، اقلیم مساعد، خاکهای بارور، منابع آب، روستاهای آباد و دسترسی به دریاچه ارومیه بوده است. این شهرستان در منطقه کوهستانی واقع شده و دارای تابستان‌های معتدل و زمستان‌های سرد و برفی می‌باشد. ارتفاع این شهرستان از سطح آزاد دریا 147.8 متر بوده و دارای زمین‌های حاصلخیز و پرمحصول و مستعد کشاورزی می‌باشد و قسمتی از اراضی در نواحی دریاچه ارومیه در منطقه شوره‌زار و پست واقع شده است.
وضعیت اقتصادی
شهرستان عجب‌شیر دارای زمین‌های حاصلخیز، پرمحصول و مستعد کشاورزی است و وجود تولیدات متنوع زراعی و باغی به ویژه سیب‌زمینی، پیاز، خربزه، سیب، گردو و بادام، وجود جمعیت دامی با ظرفیت بالا به ویژه در زمینه پرورش گاوهای دورگه، اراضی، باغات و دشت‌های وسیع با
قابلیت حاصلخیزی بالا، محوریت سرمایه‌گذاری در این شهرستان به ترتیب در بخش‌های کشاورزی، معدن و گردشگری است. همچنین به دلیل وجود 7 معدن فعال و استخراج 3 نوع ماده معدنی نمک آبی، سیلیس و گرانیت سبز (که دو مورد اخیر در سطح استان منحصر به فرد می باشند( نیاز به ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی و صنایع پائین‌دستی در این شهرستان به شدت احساس می شود.
نقاط تاریخی و دیدنی
بندر رحمانلو (در حدود پنج کیلومترى غرب شهر عجب‌شیر)، مسجد جامع شیرلو (مربوط به دوران صفویه)، مسجد حنیفه گوراوان (معروف به مسجد محمد حنفیه (در روستای گوراوان)، قلعه ضحاک یا داش‌قلعه (در 28 کیلومتری شرق عجب‌شیر و با قدمت دوره ساسانی)، امامزاده سیدابوالقاسم (در فاصلة 2 کیلومتری شمال عجب‌شیر مربوط به دوره ایلخانی)
